حرکت پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از مدینه براى حجه‌الوداع
در این روز در سال 10 ه پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم با اصحاب از مدینه براى حجه‌الوداع و غدیر حرکت کردند(1). بعضى اقوال 23 و بعضى 25 ذى‌القعده نقل کرده‌اند(2)
منابع:
1. کافى: ج 4 ص 248
2. الغدیر: ج 1 ص 9. قلائد النحور: ج شوال، ص 272
شب جمعه‌ست... هوایت نکنم می‌میرم
یادی از صحن و سرایت نکنم می‌میرم
ناله و شکوه حرام است بر عشاق ولی
از فراق تو شکایت نکنم می‌میرم
سجده بر خاک شما سیره‌ی هر معصومی‌ست
سجده بر تربت پایت نکنم می‌میرم
دوری‌ات درد من و نام تو درمان من است
تا خود صبح صدایت نکنم می‌میرم
به دعا کردن تو نوکر این خانه شدم
هر سحر، شکرِ دعایت نکنم می‌میرم
"وضع من را به خدا روضه‌ی تو سامان داد
من اگر گریه برایت نکنم می‌میرم"
جان ناقابل من کاش فدای تو شود
اگر این جان به فدایت نکنم... می‌میرم!
شعرهایم همگی درد فراق است... ببخش
صحبت از کرب‌وبلایت نکنم می‌میرم
محمدجواد شیرازی
کربلا آنقَدر کشش دارد که مرا جذب کرده گودالش
کاروانی که رفته، می‌خواهد بکِشاند مرا به دنبالش
کربلا نه، همان بهشتی که می‌وزد بوی سیب در حرمش
می‌کشد سمت خود هر آدم را میوه‌های رسیده و کالش
هر شب جمعه‌ای که می‌آید شب پُر رفت و آمدی دارد
زائرش قابل شناسایی‌ست از غبار نشسته بر شالش
قبله شش گوشه می‌شود اینجا، می‌شود هر طرف نمازی خواند
به مفاتیح احتیاجی نیست بس که آسان شده است اعمالش
"من اتاکم نجی" عجب ذکری‌ست ذکر هر کس که می‌رسد به حسین
"من عصاکم فقد عصی الله" است ورد هر ماه و هفته و سالش
وحی قرآن نزول تدریجی‌ست صبر کرد و خدا رسید به او
تا که در نفخ صور عاشورا وحی شد آیه‌های زلزالش
محسن ناصحی
1. روز دحوالارض
این روز دحوالارض و به معنی گسترش یافتن زمین است. از امیرالمؤمنین علیه‌السلام روایت شده است که فرمودند: نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنج ذی‌القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.
همچنین در برخی از روایات این روز به عنوان روز قیام امام مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف معرفی شده و خاتم‌المحدثین، شیخ عباس قمی رحمت‌الله‌علیه روز دحوالارض را از چهار روز معروفی ذکر کرده که روزه‌ی آن ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
2. حرکت امام رضا علیه‌السلام از مدینه به سوى مرو
در این روز در سال 200 هجرى حضرت رضا علیه‌السلام از مدینه به سوى مرو حرکت کردند(1).
منبع:
1. مستدرک سفینه البحار: ج 8 ص 556
مرغ درمانده‌ام و بال و پرم افتاده
قرعه‌ی خون جگری بر جگرم افتاده
معصیت ریشه‌ی ایمان مرا سوزانده
بی‌سبب نیست ز شاخه ثمرم افتاده
یک نفر نیست به داد من تنها برسد؟!
آنقدر دام گنه دور و برم افتاده
دیر شد، آخرِ عمری به خودم آمدم و
وسط معرکه دیدم سپرم افتاده
همه‌ی دار و ندار دل رسوای من است
این دو تا قطره که از چشم ترم افتاده
حب زهرا من خسران زده را آدم کرد
بر زبان همه، حالا خبرم افتاده
دلخوشم سائلم و ریزه‌خور پنج تنم
روزی‌ام دست خدایان کرم افتاده
بی‌سبب نیست به لب نادعلی می‌خوانم
به سرم شور نجف، شور حرم افتاده
هر شب جمعه دلم سوخت از آن روزی که
سوی شش گوشه‌ی دلبر نظرم افتاده
تربت کرب‌وبلا با دل من کاری کرد
باده‌ی ناب هم آخر ز سرم افتاده
روزی‌ام کرب‌وبلا نیست ولی شکرِ خدا
به سوی مجلس روضه گذرم افتاده
مادری موی پریشان به حرم آمد و گفت:
خنجری کُند به جان پسرم افتاده
چقدر چشم طمع بر زره و پیرهنِ
تشنه‌ی در دلِ خون غوطه ورم افتاده
محمدجواد شیرازی
خلوص ابتدا بی‌ریا بودن است
مقامات بی‌ادعا بودن است
مناسب‌ترین فرصت قرب تو
همان لحظه‌ی در بلا بودن است
شده حاجتم که شوی حاجتم
حجاب من و تو فنا بودن است
کمی فقر من را زیادش کنید
کمال گدا در گدا بودن است
من از مرگ پروانه فهمیده‌ام
که مقصود عاشق فدا بودن است
نجف بودنم، با علی بودنم
همان معنی با خدا بودن است
همه اول ماجرا حاضرند
ملاک آخر ماجرا بودن است
فدای غلامی که ماند و نرفت
سعادت غلام شما بودن است
ببین آرزوی دل مادرم
شب جمعه در کربلا بودن است
فقط چاره‌ی کَفْن و دفن تنت
به جای کفن بوریا بودن است
رضا قربانی
شب جمعه‌ست هوا هم، بی‌تاب
ناله‌ی مادر ارباب بیاید، بی‌تاب
آمده قدِ خم و چادر خاکی امشب
به هوای حرم حضرت ارباب، بی‌تاب
گوشه‌ای قدِ کمانی‌ست نشسته امشب
ناله‌ی واعطشا کرده جهان را، بی‌تاب
مُشت بر سینه زند باز بُنَیه گوید
قَتَلوکَ عَطشانا و حسینه، بی‌تاب
یاد آن خنجر و حنجر که میان گودال
می‌زند ضربه به ضربه دلِ مادر، بی‌تاب
کاش من هم شب جمعه حرم تو باشم
دلِ من مثلِ دلِ مادرِ تو شد، بی‌تاب
باز هم می‌گذرد روز به روز این دنیا
و منم منتظرِ برگِ براتم، بی‌تاب
کاش می‌شد که بیایم، و دگر باز نگردم آقا
ببرند جسم مرا سمت حریمت، بی‌تاب
امیرحمزه طالبی
تو آمدی و ز خود جدایم کردی
عالی نسبم کرده، گدایم کردی
در حسرت یک بلیط مشهد بودم
خود زائر مشهدالرضایم کردی
کوری آمد وسط صحن تو، بینا برگشت
یک زن ویلچری، روی دوتا پا برگشت
کافرى تا به ضریح تو نگاهش افتاد
سجده‌ای کرد سپس شیعه‌ی مولا برگشت
خسته بود از همه‌ی آینه‌ها تا اینکه
زشت آمد، متحول شد و زیبا برگشت
آنکه در صحن به دنبال شفا آمده بود
با نگاهی به ضریح تو مسیحا برگشت
زائری گفت چرا اشک ندارم آقا
نگهش کردی و با دیده‌ی دریا برگشت
یک جوان حاجتش این بود: که زن می‌خواهم
رفت تا اینکه شبی پیش تو بابا برگشت
به گمانم که به طور تو مشرف شده بود
آنکه با معجزه و با ید بیضا برگشت
صبح در قامت یک مرد گدا رفت حرم
ظهر نزدیک اذان بود که آقا برگشت
جبرئیل آمده بود از وسط عرش، حرم
دو سه تا فرش تکان داد و به بالا برگشت
نفس خادمتان خورد به آن نصرانی
در حرم شیعه شد، از مذهب ترسا برگشت
زائری بود مردد جلوی ترمینال
مشکلی داشت از اول به خدا با برگشت
دلم برای تو پر می‌کشد امام غریب
غمت ز سینه شرر می‌کشد امام غریب
زیارت تو که فوق همه زیارت‌هاست
دل مرا به سفر می‌کشد امام غریب
نگاه حسرت زائر به دیده‌ی منت
ز خاک پات اثر می‌کشد امام غریب
غبار جلوه‌ی نورانی قدم‌گاهت
چه سرمه‌ای به بصر می‌کشد امام غریب
چه نعمتی است که شوق زیارت حرمت
مرا به دیده‌ی تر می‌کشد امام غریب
چه با صفاست که آغوش مهربانی تو
مرا همیشه به بر می‌کشد امام غریب
فدای خوی رئوف تو ای گل زهرا
که دست مهر به سر می‌کشد امام غریب
چه باغبان نجیبی که با نوازش خود
ز خار خسته ثمر می‌کشد امام غریب
همین که خسته ز باب‌الجواد می‌آیم
شب دلم به سحر می‌کشد امام غریب
لبم ز بوسه‌ی خاک قدوم بی‌بهره است
که نقش بوسه به در می‌کشد امام غریب
دل رمیده شبیه کبوتری خسته
ز صحن قدس تو پر می‌کشد امام غریب
تو آن رئوف‌تر از مادر و پدرهایی
که ناز را به نظر می‌کشد امام غریب
نگاه تشنه گواهی دهد که کار آخر
ز جام عشق تو سر می‌کشد امام غریب
فدای سینه‌ی سوزان زهر خورده تو
که سخت آه جگر می‌کشد امام غریب
محمود ژولیده
