چرا ایام اعتکاف ۳ روز است؟

هر ساله روز سیزدهم رجب آغاز ایّام البیض است و اعتکاف انجام می‌شود. آیا زمان پیامبر نیز چنین بود؟ آیا حدیث یا سندی در این باره آمده است؟

در مورد ایّام البیض روایاتی وارد شده است از جمله:

پیامبر(ص) فرمود: «هنگامی‌که حضرت آدم، خدا را نافرمانی کرد، او را از عرش خود دور ساخت. او گریست و جبرئیل آدم را به زمین آورد، در حالی که سیاه شده بود. ندایی از آسمان شنید که روزه بگیر. آدم در آن روز ـ سیزدهم ماه بود ـ روزه گرفت و بدن او سفید شد. به این جهت، این سه روز از هر ماه را ایّام البیض می‌نامند. سپس منادی ندا داد: ای آدم ! این سه روز را برای تو و فرزندانت قرار دادیم. هر کس این سه روز در هر ماه را روزه بگیرد، مانند این است که تمام عمرش را روزه گرفته است».(۱)

چرا ولادت در کعبه فقط مختص علی(ع) است؟

یکی از مباحثی که در ایام سالروز ولادت مولای متقیان مطرح می‌شود ماجرای به دنیا آمدن ایشان در بهترین نقطه از روی زمین یعنی داخل خانه خداست. آنهم به این صورت که دیوار خانه کعبه شکاف برداشت و مادر بزرگوار امیرمومنان علی(ع) وارد خانه شدند و سپس دیوار به حالت اول خود بازگشت البته آثار این اتفاق بر روی دیوار همچنان باقی بود و این اتفاق توسط مورخین و علمای شیعه و سنی نقل شده است.

موسسه اسلام کوئست در آستانه سالروز ولادت مولود کعبه حضرت علی(ع) به این پرسش پاسخ داده است که «چرا امام علی (ع) به ولادت در کعبه اختصاص یافت؟» پاسخ‌های کارشناسان این موسسه اسلامی که به نوعی یکی از مراجع علمی و معتبر پاسخگویی به سوالات دینی مخاطبان است در دو بخش اجمالی و تفصیلی به این مناسبت مرور می‌کنیم:

صلوات خاصه امام جواد علیه السلام

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ
وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الزَّکِیِّ التَّقِیِّ وَ الْبَرِّ الْوَفِیِّ وَ الْمُهَذَّبِ النَّقِیِّ
هَادِی الْأُمَّةِ وَ وَارِثِ الْأَئِمَّةِ وَ خَازِنِ الرَّحْمَةِ وَ یَنْبُوعِ الْحِکْمَةِ وَ قَائِدِ الْبَرَکَةِ
وَ عَدِیلِ الْقُرْآنِ فِی الطَّاعَةِ وَ وَاحِدِ الْأَوْصِیَاءِ فِی الْإِخْلاصِ وَ الْعِبَادَةِ وَ حُجَّتِکَ الْعُلْیَا
وَ مَثَلِکَ الْأَعْلَى وَ کَلِمَتِکَ الْحُسْنَى الدَّاعِی إِلَیْکَ وَ الدَّالِّ عَلَیْکَ
الَّذِی نَصَبْتَهُ عَلَما لِعِبَادِکَ وَ مُتَرْجِما لِکِتَابِکَ وَ صَادِعا بِأَمْرِکَ وَ نَاصِرا لِدِینِکَ وَ حُجَّةً عَلَى خَلْقِکَ
وَ نُورا تَخْرُقُ بِهِ الظُّلَمَ وَ قُدْوَةً تُدْرَکُ بِهَا الْهِدَایَةُ وَ شَفِیعا تُنَالُ بِهِ الْجَنَّةُ
اللَّهُمَّ وَ کَمَا أَخَذَ فِی خُشُوعِهِ لَکَ حَظَّهُ وَ اسْتَوْفَى مِنْ خَشْیَتِکَ نَصِیبَهُ
فَصَلِّ عَلَیْهِ أَضْعَافَ مَا صَلَّیْتَ عَلَى وَلِیًّ ارْتَضَیْتَ طَاعَتَهُ وَ قَبِلْتَ خِدْمَتَهُ
وَ بَلِّغْهُ مِنَّا تَحِیَّةً وَ سَلاما وَ آتِنَا فِی مُوَالاتِهِ مِنْ لَدُنْکَ فَضْلا وَ إِحْسَانا وَ مَغْفِرَةً وَ رِضْوَانا
إِنَّکَ ذُو الْمَنِّ الْقَدِیمِ وَ الصَّفْحِ الْجَمِیلِ.

خدایا درود فرست بر محمّد و اهل بیتش،
و درود فرست بر محمّد بن على پاک، پرهیزگار، نیکوکار وفادار، پیراسته، بى‏ عیب،
راهنماى امّت،و وارث امامان، و خزانه ‏دار رحمت، و چشمه ‏هاى‏ حکمت، و پیشرو برکت،
و همسان قرآن در وجوب از او، و یگانه جانشینان در اخلاص‏ و عبادت، و حجّت والایت،
و نمونه برترت، و کلمه زیباترت، دعوت‏ کننده به سویت، و دلالت‏ کننده بر وجودت،
که او را چونان پرچمى براى بندگانت نصب کردى، و او را قرار دادى مترجم کتابت،
و آشکارا اجرا کننده امرات، و یاور دینت، و حجّت بر بندگانت،
و نورى که به وسیله او پرده تاریکی ها دریده شود، و مقتدایى که هدایت به وسیله او دریافت گردد،
و شفیعى که به وسیله آن به بهشت توان رسید..
خدایا همچنان‏ که در خشوع براى تو بهره ‏اش را گرفت،
و از خشیت تو سهمش را کامل نمود پس بر او درود فرست،چندین برابر آنچه درود فرستادى،
بر نماینده ‏اى که طاعتش را پسندیدى،و خدمتش را پذیرفتى‏ و از جانب ما به او تحیّت و سلام برسان،
و به ما از پیش خود،در دوستى‏اش فضل و احسان و آمرزش و رضوان عنایت کن‏ ،
تو صاحب احسان دیرینه،و چشم‏ پوشى زیبا هستى.

اینفوگرافی| هشت نکته برای فصل خلوت

هشت نکته اساسی جهت درک ماه رجب و شرکت در اعتکاف که دیدن وخواندنش خالی از لطف نیست.

جهت دریافت سایز اصلی بر روی عکس کلیک کنید

«ماه رجب» بهترین فرصت رسیدن به خدا

مرحوم آیت‌الله آقامجتبی تهرانی از سالکان و اساتید اخلاق است که توصیه‌ها و رهنمودهای ایشان در بسیاری از موارد می‌تواند برای ما راهگشا باشد.

با توجه به اهمیت ماه رجب و جایگاه آن برای درک بهتر ماه مبارک رمضان، توصیه‌هایی از این عالم فرزانه در ادامه می‌آید:

در دعاهای ماه رجب، حوائج زیادی مطرح و غالباً حوائج ما در نظر گرفته شده است. مانند، «یَا مَنْ یَمْلِکُ حَوَائِجَ السَّائِلِینَ»، «یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ».

روایتی از پیامبر اکرم (ص) است که ایشان فرمودند: «اِنَّ اللّهَ نَصَبَ فِی السَّماءِ السّابِعَه مَلَکاً»؛ خداوند فرشته‌ای را در آسمان هفتم نصب فرموده است «یقال لَهُ الدّاعی»، اسم آن داعی است. داعی یعنی جارچی.

«فَاِذا دخَلَ شَهرُ رَجبِ یُنادی ذلک المَلَک کُلّ لَیلة منه الیَ الصَّباح»؛ این فرشته‌ای که در آسمان هفتم است وقتی ماه رجب وارد می‌شود هر شب از ماه رجب تا صبح ندا می‌کند «طوبی للذّاکرین»، «طوبی للطّائعین»، «و یقول اللّه تعالی» این ملک می‌گوید آی مردم می‌دانید خدا چه می‌گوید «اَنَا جَلیسُ مَن جالسَنی»؛ من همنشینی کسی هستم که با من بنشیند و «وَ مُطیعُ مَن اَطاعَنی»، چه تعبیر عجیبی من اطاعت می‌کنم کسی که از من اطاعت کند یعنی هر چه بخواهی به تو می‌دهم.

«وَغافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنی»؛ هر که از من طلب غفران کند می‌آمرزمش، ماه، ماه خداست. ماه رجب ماه خداست و بنده هم بنده‌ من است؛ «الشّهرُ شَهری وَالْعبدُ عبْدی». «وَالرَّحمَةُ رَحْمَتی»؛ رحمت من فراگیر است. «فَمَن دَعانی اَجِبْتُهُ»؛ هر که مرا بخواند جواب او را می‌دهم.

«وَ مَن سَأَ لَنی اَعطَیتُهُ»؛ اگر چیزی درخواست کند به او می‌دهم، «وَمَن اسْتَهْدانی هَدَیتُهُ»؛ اگر کسی از من طلب هدایت کند هدایتش می‌کنم، «وَجعَلْتُ هَذَاالشَّهرَ حَبْلاً بَینی وَ بَینَ عِبادی»؛ این ماه را مانند ریسمانی قرار دادم بین خودم و بنده خودم، «فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ» چه تعبیر زیبایی! اگر کسی به ماه رجب اعتصام و توسل پیدا کند آن به من می‌رسد.

یعنی بهترین موقعیت‌ها برای ما در ماه رجب فراهم است قدر بدانید این ماه را. این ماه مقدمه‌ای است برای ماه مبارک رمضان و مهمتر از همه اینکه خدا این ماه را یک وسیله‌ای قرار داده است که ما بتوانیم خودمان را به خدا برسانیم، خودمان را تطهیر کنیم همه چیز در این روایت بود.

از این ماه غفلت نکنید. این دعاهایی که در ماه رجب وارد شده، بخوانید خیلی موثر است به خصوص از نظر اعمال و رفتار کاری کنید خودتان را مهذب و تطهیر کنید آماده کنید برای ماه مبارک رمضان که «دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَةِ اللَّهِ» است خودتان را در این ماه برای میهمانی خدا آماده کنید.

پنج روایت راهگشا از ائمه علیهم السلام دربارۀ ماه استغفار

باب الحوائج حضرت امام موسی کاظم(ع) در خصوص اهمیت ماه رجب می‌فرمایند: ماه رجب، ماه بزرگى است که در آن (پاداش) حسنات چند برابر است و گناهان (آدمى) در آن آمرزیده مى‏‌شود، کسى که یک روز در ماه رجب روزه بگیرد، آتش جهنم به اندازه ۱۰۰ سال از او فاصله مى‏‌گیرد و کسى که سه روز (در این ماه) روزه بگیرد، بهشت براى او واجب مى‏‌شود.(۱)
همچنین امام صادق(ع) درباره فضیلت روزه‌داری در ماه رجب می‌فرمایند: حضرت نوح(ع) در روز اول ماه رجب سوار بر کشتی شد و به همراهان دستور داد، این روز را روزه بگیرند و فرمود هر که این روز را روزه بدارد آتش جهنم یک سال از او دور شود و کسی که هفت روز از این ماه را روزه بدارد هفت درب جهنم بر او بسته شود و اگر هشت روز روزه بدارد هشت درب بهشت به روی او باز می‌شود و کسی که پانزده روز روزه بدارد خداوند حوائج او را بر آورده کند و کسی بیشتر از این مقدار روزه بگیرد خداوند افزون به او عنایت کند.(۲)
اعمالی که برای این ماه در روایات ذکر شده به دو گونه است؛ قسمتی از این اعمال مربوط به همه روزهای ماه است، مانند روزه گرفتن و بعضی از اذکار و ادعیه و قسمت دیگر آن مربوط به زمان‌های مخصوصی از این ماه، مانند اعمال و دعاها و نمازهایی که برای هر شب و روز این ماه وارد شده است و همچنین اعمالی که در «ایام البیض» روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری سفارش به انجام آن شده است.

فضیلت زیارت امام رضا علیه السلام در ماه رجب

زیارت حضرت رضا سلام الله علیه پاداش بی‌نظیری دارد و زمانی انسان به همه این پاداش‌ها دست می‌یابد و زیارت او مقبول می‌شود که آگاهانه و از سر معرفت به زیارت امام خود بشتابد. از نکته‌هایی که در این باره سودمند به نظر می‌رسد، آگاهی از موقعیت برجسته و منزلت ویژه بقعه مبارک امام رضا علیه السلام است.

آداب همسایه داری در سیره اهل بیت علیهم السلام

امروزه با گسترش دنیای ماشینى، روابط عاطفى و انسانى مردم با یکدیگر بسیار ضعیف شده به طوری که همسایگان نزدیک کوچک ترین خبرى از یکدیگر ندارند و حتى گاهى پس از چندین سال سکونت در یک محل، هنوز نام همدیگر را نمى دانند. این رویه، از نظر اسلام به شدت مذمت شده است.

اسلام به عنوان یک دین کامل و اجتماع ساز و تأمین کننده سعادت دنیوی و اخروی انسان، دستورات و توصیه های اخلاقی و حقوقی را برای همسایه داری در نظر گرفته است که با مراعات آن انسانها می توانند در کنار هم به راحتی و آسایش زندگی کنند. در همین زمینه «آداب همسایه داری» را  در سیره اهل بیت(علیهم السلام) را بخوانید:

در جست‌وجوی شهید

جنگ که تمام شد و آب ها از آسیاب افتاد همه برگشتند به خانه‌هایشان. اما عده ای تحمل شهری را که زمانی دوستان شهیدشان در آن جلوی چشم‌هایشان قدم می زدند نداشتند، ماندند تا پیکر شهدا را از دل خاک جنوب بیرون بکشند و آنها را برسانند به دست پدر و مادرشان. همان جگرگوشه هایی که برخی‌شان پس از سالها از اتمام جنگ غریبانه زیر آفتاب داغ جنوب مانده‌اند و مادرانشان در سوگ آنها با قبر های خالی درد دل می‌کنند.
همان پسرانی که چشم مادر و پدرشان به در دوخته شد تا حتی اگر شده استخوانی از یک بند انگشتشان بیاید تا دلشان قرار بگیرد اما خیلی‌هایشان آرزو به دل ماندند چشم انتظار دنیا را وداع گفتند.

بچه های تفحص همان ها که در جنوب به دنبال طلای وجود شهدا می‌گردند خود گمنامانی هستند که خاک ها را زیر و رو می‌کنند تا چشمی از در برداشته شود.

رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره) درباره ماه مبارک رجب

بسیاری از مردم علاقه مند هستند بدانند شیوه سیر و سلوک بزرگان دین و انسانهای مهذب و عارف در ایام سال و به ویژه ماههایی که درهای آسمان بیشتر گشوده می شود، همانند ماه رجب، شعبان و ماه مبارک رمضان، چگونه است و آنان پس از سالها تلاش و مجاهده و طی مراحل، چه توصیه هایی برای دیگران دارند. از جمله سیره حضرت امام خمینی(ره)، این فقیه، عارف، فیلسوف و زاهد هم روزگار ما درباره ماه مبارک رجب چه بود و چه رهنمودهایی درباره اعمال این ماه مبارک داشتند؟ نوشته حاضر به برخی نکات در این زمینه اشاره دارد.