حسینیه مجازی مکتب‌الشهداء

حسینیه مجازی مکتب‌الشهداء
حسینیه مجازی مکتب‌الشهداء

حسینیه مجازی مکتب‌الشهداء | انتشار گلچینی از روایات، مقاتل، اشعار و... در مناسبت‌های مذهبی

طبقه بندی موضوعی
حزب الله سایبر
انعکاس‌اخبار‌فرهنگی‌مذهبی‌شهرستان‌صومعه‌سرا
Blog Skin
شهدای صومعه‌سرا
آشنایی‌با‌شهدای‌شهرستان‌صومعه‌سرا
Blog Skin
مکتب الشهدا در شبکه های اجتماعی


باب الحوائج حضرت امام موسی کاظم(ع) در خصوص اهمیت ماه رجب می‌فرمایند: ماه رجب، ماه بزرگى است که در آن (پاداش) حسنات چند برابر است و گناهان (آدمى) در آن آمرزیده مى‏‌شود، کسى که یک روز در ماه رجب روزه بگیرد، آتش جهنم به اندازه ۱۰۰ سال از او فاصله مى‏‌گیرد و کسى که سه روز (در این ماه) روزه بگیرد، بهشت براى او واجب مى‏‌شود.(۱)

همچنین امام صادق(ع) درباره فضیلت روزه‌داری در ماه رجب می‌فرمایند: حضرت نوح(ع) در روز اول ماه رجب سوار بر کشتی شد و به همراهان دستور داد، این روز را روزه بگیرند و فرمود هر که این روز را روزه بدارد آتش جهنم یک سال از او دور شود و کسی که هفت روز از این ماه را روزه بدارد هفت درب جهنم بر او بسته شود و اگر هشت روز روزه بدارد هشت درب بهشت به روی او باز می‌شود و کسی که پانزده روز روزه بدارد خداوند حوائج او را بر آورده کند و کسی بیشتر از این مقدار روزه بگیرد خداوند افزون به او عنایت کند.(۲)
اعمالی که برای این ماه در روایات ذکر شده به دو گونه است؛ قسمتی از این اعمال مربوط به همه روزهای ماه است، مانند روزه گرفتن و بعضی از اذکار و ادعیه و قسمت دیگر آن مربوط به زمان‌های مخصوصی از این ماه، مانند اعمال و دعاها و نمازهایی که برای هر شب و روز این ماه وارد شده است و همچنین اعمالی که در «ایام البیض» روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری سفارش به انجام آن شده است.


*اعمال مشترک ماه رجب
-روزه: امام کاظم(ع) در این باره می‌فرماید: رجب، نام رودى در بهشت است که از شیر سپیدتر و از عسل شیرین‏تر است، کسى که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد خداوند متعال از آن رود به او مى‏‌نوشاند.(۳)
-اذکار: رسول خدا(ص) می‌فرماید: کسی که در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه این ذکر را بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و بعد از پایان آن انفاقی کند، خداوند امر او را به رحمت و آمرزش پایان برد ... و هنگامی که خداوند را در روز قیامت ملاقات کند، خداوند به او گوید: به سلطنت من اقرار کردی پس هر درخواستی داری بنما تا اجابت کنم که کسی جز من نمی‌تواند خواسته‌های تو را برآورد.(۴)
همچنین پیامبر(ص) در روایتی دیگر دیگر می‌فرماید: کسی که ۱۰۰۰ مرتبه در این ماه «َلا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید خداوند ۱۰۰ هزار پاداش در نامه عمل او می‌نویسد.(۵)

*اعمال مخصوص ماه رجب
از جمله اعمال مخصوص این ماه غسل شب اول، شب پانزدهم، شب آخر(۶) نمازهای شب جمعه اول ماه رجب«لیلة الرغائب»(۷)، نمازهای شب سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم«لیالی البیض»(۸)، انجام عمره(۹)، زیارت امام حسین(ع)(۱۰) و زیارت امام رضا(ع)(۱۱) است.
همان طور که گفته شد از جمله اعمال این ماه، نمازهایی است که در هر شب باید خوانده شود و کیفیت آن در روایات آمده است(۱۲) که در ادامه می‌آید:

*نماز در هر شب ماه رجب
در هر شب، دو رکعت، بعد از «حمد» سه مرتبه سوره «کافرون» و یک مرتبه سوره «توحید» خوانده شود و چون سلام دهد، دست‌ها را بلند کند و بگوید:
«لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیّ لا یموت بیده الخیر و هو علی کلّ شیء قدیر و الیه المصیر و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم صلّ علی محمد النّبیّ الامّیّ و آله» و دست‌ها را به صورت خود بکشد.
رسول اکرم(ص) درباره این نماز می‌فرماید: کسی که این عمل را به جا آورد، حق تعالی دعای او را مستجاب می‌گرداند و ثواب ۶۰ حج و ۶۰ عمره به او عطا می‌کند.(۱۳)

*نماز اولین شب جمعه ماه رجب
اولین شب جمعه این ماه «لیلة الرغائب» نام دارد که دارای فضیلت بسیاری است. دستور این عمل چنین است: روز پنج شنبه را روزه بگیرد و بین نماز مغرب و عشاء ۱۲ رکعت نماز دو رکعتی به ترتیب زیر بخواند:
- در هر رکعت بعد از «حمد» سه مرتبه سوره «قدر» و دوازده مرتبه سوره «توحید».
- بعد از نمازها بگوید: «اللهمّ صلّ علی محمّد النّبیّ الامّیّ و آله»
- سپس سجده کند و ۷۰ مرتبه بگوید: «سبّوح قدّوس ربّ الملائکة و الرّوح»
-سپس از سجده برخیزد و بگوید: «ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلم انّک انت العلیّ العظیم»
- بار دیگر به سجده رود و ۷۰ مرتبه بگوید: «سبّوح قدّوس ربّ الملائکة و الروح». و در خاتمه نیازمندی‌های خویش را از خداوند طلب کند.(۱۴)

*نماز در روز جمعه ماه رجب
رسول اعظم(ص) درباره نماز در روز جمعه ماه رجب می‌فرماید: کسی که چهار رکعت نماز مابین ظهر و عصر جمعه بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» یک مرتبه و «آیة الکرسی» هفت مرتبه و سوره «توحید» پنج مرتبه و بعد از نماز ده مرتبه بگوید: «استغفرالله الذی لا اله الّا هو و اسأله التّوبة»، خدای تعالی برای او هر روز تا بمیرد هزار حسنه و عطا می‌فرماید، خدا به او به اندازه هر آیه که قرائت کرده شهری در بهشت از یاقوت سرخ و به هر حرفی قصری در بهشت از درّ سفید و خدای تعالی به او حور العین تزویج می‌فرماید و راضی می شود از او به رضایی که سختی و غضبی بعد از او نباشد و نوشته می‌شود از عبادت‌کنندگان و ختم عمرش به سعادت و مغفرت است.(۱۵)

*نماز در روز اول ماه رجب
نماز حضرت سلمان(ع) که رسول خدا(ص) به او فرمود این نماز را بخوان، این نماز ۱۰ رکعت است که به صورت پنج نماز دو رکعتی به شرح زیر خوانده می‌شود:
-در هر رکعت بعد از «حمد»، سه بار سوره «اخلاص» و سه بار سوره «کافرون».
-بعد از هر دو رکعت دست‌ها را بلند کند و این دعا را بخواند: «لا اله الّا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیّ لا یموت بیده الخیر و هو علی کلّ شیء قدیر»
-سپس بگوید: «اللهمّ لا مانع لما اعطیت و لا معطی لما منعت و لا ینفع ذا الجدّ منک الجدّ»، پس دست‌ها را به روی خود بکشد.(۱۶)

*نماز یک شبی در ماه رجب
از رسول اکرم(ص) روایت شده که فرمود: «هر کس در یک شب از ماه رجب دو رکعت نماز و در این دو رکعت ۱۰۰ مرتبه سوره «توحید» را بخواند، ثواب آن مثل این است که ۱۰۰ سال در راه خدا روزه گرفته است و خدا به او ۱۰۰ قصر در بهشت عطا کند که هر قصری در جوار یکی از پیغمبران(ع) باشد».(۱۷)
البته شب‌های ماه رجب هر کدام نماز مخصوصی دارند که در کتاب «مفاتیح الجنان» به تفصیل آورده شده است.

لطایف ماه رجب در امالی شیخ صدوق (ره)
روایات این کتاب به موضوعات گوناگونی پرداخته اند که یکی از آن موضوعات، ماه رجب و اعمال مستحب در آن به خصوص روزه است. در این نوشتار برآنیم تا نگاهی به روایات مربوط به ماه رجب در این کتاب ارزشمند بیندازیم و سعی کنیم ماه رجب را از منظر پیشوایان معصوم(ع) ببینیم و با رهنمودهای آنها از این ماه پر برکت بهره مند شویم.

توضیحی در مورد امالی و کتاب شیخ صدوق(ره)
از اواخر قرن سوم هجری روشی جدید برای انتقال علوم و معارف در میان دانشمندان اسلامى ظهور کرد که آن را فن «امالى» نامیدند. امالى جمع املاء است که امروزه آن را دیکته می گویند. روش کار در املاء به این صورت بوده است که یکى از اساتید و دانشمندان بزرگ در انجمنى سخنرانى می کرد و دیگران که نوعا شاگردان او بودند سخنان او را نوشته و به صورت کتابی جمع آورى می کردند که به این کتابها امالى گفته می شود.
یکی از این کتابها، امالى عالم بزرگ شیعه، مرحوم صدوق است. این حدیثدان و روایت شناس نامدار اسلامی که در قرن چهارم هجری می زیسته است در جلسه‏هاى متعددى متن احادیث را همرا با سلسله سند از حفظ و به شکل سخنرانی برای دیگران املاء(دیکته) می کرده و شاگردان هم به ثبت و ضبط آنها می پرداختند. حاصل آن جلسات پربار علمی، کتابی شد که به امالی شیخ صدوق(ره) نام گرفت.
روایات این کتاب به موضوعات گوناگونی پرداخته اند که یکی از آن موضوعات، ماه رجب و اعمال مستحب در آن به خصوص روزه است. در این نوشتار برآنیم تا نگاهی به روایات مربوط به ماه رجب در این کتاب ارزشمند بیندازیم و سعی کنیم ماه رجب را از منظر پیشوایان معصوم(ع) ببینیم و با رهنمودهای آنها از این ماه پر برکت بهره مند شویم.

روایت اول
امام باقر(ع) فرمود: هر کس یک روز از رجب را روزه بگیرد خواه از ابتدا، خواه از وسط و خواه از پایان این ماه، خداوند بهشت را بر او واجب می گرداند(۱۸) و خداوند در روز قیامت او را در رتبه ما و در کنار ما قرار می دهد و هر کس دو روز از این ماه را روزه بگیرد به او گفته می شود اعمالت را از نو شروع کن(۱۹) زیرا تمام گناهان گذشته تو آمرزیده شد و هر کس سه روز از ماه رجب را روزه بگیرد به او گفته می شود گناهان گذشته و آینده تو بخشیده شد(۲۰) و تو اجازه داری دوستان و آشنایان گنهکار خود را شفاعت کنی و هر کس هفت روز از این ماه را روزه بگیرد هفت در از درهای جهنم(۲۱) بر روی او بسته می شود و هر کس که هشت روز آن را روزه بگیرد هشت در بهشت به رویش باز می شود و به او گفته می شود: از هر دری که دوست داری وارد شو.[۱۸]
أَوْجَبَ اللهُ لَهُ الْجَنَّةَ: این وجوب به معنای لزوم مقتضی است. این فراز که روایات فراوان دیگری به چشم می خورد معنایش این است که اگر کسی این کار را انجام داد و مانع جدی[۱۹] هم در راه ورودش به بهشت وجود نداشت او حتما وارد بهشت خواهد شد.

شرح چند فراز این روایت:
۱- أَوْجَبَ اللهُ لَهُ الْجَنَّةَ: این وجوب به معنای لزوم مقتضی است. این فراز که روایات فراوان دیگری به چشم می خورد معنایش این است که اگر کسی این کار را انجام داد و مانع جدی[۱۹] هم در راه ورودش به بهشت وجود نداشت او حتما وارد بهشت خواهد شد.
۲- اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ: عمل را از سر بگیر هرگز به معنای بطلان عبادات و اعمال صالحی که در کارنامه فرد ثبت و ضبط است نمی باشد؛ بلکه به معنای چشم پوشی از اشتباهات گذشته و دادن مهلتی دوباره به فرد است تا در مسیر بندگی دوباره گام بردارد.
۳- قَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى وَ مَا بَقِیَ: بخشش گناهان گذشته نیاز به توضیح ندارد بر خلاف بخشش گناهان آینده که قدری سوال برانگیز است و این شبهه را به ذهن القاء می کند که خدا با این بشارت خیال فرد را از گناهان آینده راحت کرده و غیر مستقیم به او چراغ سبزی نسبت به انجام آنها نشان داده است.
اما این تصور با بسیاری از مسلمات قرآنی و روایی ناسازگار است. معنای بخشش پیشاپیش این است که اگر فرد این عبادت را به درستی انجام داد این زمینه برای او فراهم می آید تا خدا از لغزشهای آینده او که حق الناس نیست و ریشه در عناد او با دین و دینداری ندارد در گذرد.
این مورد هم مانند فراز اول، در حد زمینه و اقتضاء است و زمانی به وقوع می پیوندد و حتمی می شود که مانعی در راه وقوعش وجود نداشته باشد.
۴- أُغْلِقَتْ‏ عَنْهُ أَبْوَابُ النِّیرَانِ السَّبْعَةُ: بنا بر گزارش قرآن کریم جهنم هفت در دارد؛ «لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ.»(۴۴/حجر) بر این اساس معنای بسته شدن درهای هفتگانه این می شود که به روی چنین شخصی تمام درهای جهنم بسته می شود.
نکته: این درها بسته می شوند تا زمانی که این شخص با سوء رفتار خود بار دیگر یک یا چند در از درهای جهنم را به روی خود باز کند.

روایت دوم
رسول اکرم(ص) فرمودند: هر کس یک روز از ماه رجب را با ایمان و با قصد قربت، روزه بگیرد؛ خداوند متعال، بین او و جهنم هفتاد خندق را به عنوان مانع قرار می دهد تا او از جهنم در امان باشد؛ پهنای هر خندق هم به انداره فاصله آسمان تا زمین است.[۲۰]

روایت سوم
علی پسر سالم از پدرش نقل می کند که در روزهای پایانی ماه رجب به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شدم. حضرت نگاهی به من کردند و فرمودند: سالم! چیزی هم از این ماه روزه گرفته ای؟ پاسخ دادم: نه. حضرت به من فرمودند: ثوابی از تو فوت شده است که ارزشش را جز خدا کسی نمی داند. بعد فرمودند: این ماه را خداوند بر دیگر ماهها برتری داده و قدرش را بزرگ دانسته و کَرمش را بر روزه داران این ماه ضروری کرده است.
سالم می گوید پرسیدم: اگر در باقیمانده این ماه روزه بگیرم به بخشی از ثواب روزه داران این ماه دست پیدا می کنم؟
امام فرمود(ع) فرمودند: هر کس آخرین روز را روزه بگیرد از سختی جان دادن و ترس آغاز سفر قیامت و نیز از عذاب قبر در امان خواهد بود و هر کس دو روز پایانی این ماه را روزه بدارد اجازه نامه عبور از صراط به او داده می شود و هر کس سه روز پایانی این ماه را روزه بدارد از ترسها و سختی های روز قیامت در امان خواهد بود و به او نامه دوری از جهنم داده می شود.[۲۱]
توضیح: همانطور که گذشت این عنایتهای الهی همه در حد زمینه اند که اگر مانعی در راه تحقق آنها پیدا نشود، عملی خواهند شد.

روایت چهارم
امیرالمومنین علی(ع) فرمودند: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد؛ گناهان گذشته او بخشیده می شود و هر کس سه روز از اول، سه روز از وسط و سه روز از پایان ماه رجب را روزه بگیرد گناه گذشته و آینده او بخشیده می شود(که توضیح این مطلب قبلا گذشت) و هر کس یک شب از شبهای این ماه را زنده نگه دارد، خداوند او را از جهنم آزاد کرده و شفاعت او را درباره هفتاد هزار گنهکار خواهد پذیرفت. کسی که در این ماه با قصد تقرب به خداوند متعال، صدقه ای دهد، در قیامت خداوند او را به پاداشی تکریم خواهد کرد که تا آن لحظه نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه به ذهن کسی خطور کرده است.[۲۲]

روایت پنجم
امام صادق (ع) فرمود: هر کس روز بیست و هفتم رجب را روزه بگیرد خداوند متعال پاداش هفتاد سال روزه را برای او منظور می کند.[۲۳]

*پی‌نوشت‌‌ها:
۱- صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال، ص۵۳، انتشارات شریف رضی، قم، ۱۳۶۴ش.
۲-همان
۳-همان
۴- حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۸۴، ح ۱۳۹۰۷، مؤسسة آل البیت، قم، ۱۴۰۹ق.
۵- همان، ح ۱۳۹۰۸.
۶-همان، ج ۳، ص ۳۳۴، باب ۲۲.
۷-همان، ج ۸، ص ۹۸، باب ۶.
۸-همان، ج ۸، ص ۲۴، باب ۳.
۹-همان، ج ۱۴، ص ۳۰۰، باب ۳.
۱۰-همان، ج ۱۴، ص ۴۶۵، باب ۵۰.
۱۱-همان، ج ۱۴، ص ۵۶۵، باب ۸۷.
۱۲- ر.ک:وسائل الشیعة، ج ۸، باب ۵، ص ۹۱.
۱۳- مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶.
۱۴-بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۹۶.
۱۵-اقبال، ص ۲۳۸، مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶.
۱۶-مفاتیح الجنان، ص ۲۹۳، المراقبات، ص ۴۶.
۱۷- مفاتیح الجنان، ص ۲۸۷.
۱۸- مجلس دوم حدیث اول
۱۹- برخی گناهان مانند قتل عمد و به ناحق مظلومی و یا عدم رسیدگی به حال نیازمندان مانع محقق شدن آن وعده الهی می شوند. ر.ک به تفسیر القرآن الکریم (الثمالی)، ص ۳۵۶، حدیث ۳۶۶
۲۰- مجلس سوم حدیث اول
۲۱- مجلس چهارم حدیث هفتم
۲۲- مجلس هشتاد و یک حدیث اول
۲۳- مجلس هشتاد و ششم حدیث هفتم

نظرات  (۱)

۰۷ ارديبهشت ۹۴ ، ۱۰:۵۵ محمدرضا فلاح
سلام علیکم
عالی بود
همتتان مستدام

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی